Dziecko jest blade, nie ma apetytu, źle przybiera na wadze... Często choruje albo ma gorączkę niewiadomego pochodzenia. Jest zdrowe czy chore? Często nawet lekarz nie potrafi od razu odpowiedzieć na to pytanie. Pomóc w tym mogą podstawowe badania.
Badanie krwi
Badanie krwi więcej powie o zdrowiu dziecka niż długie oględziny całego ciała. Trzeba tylko znać język, w jakim zakodowana jest ta informacja.
Jeśli lekarz ma wątpliwości lub pragnie upewnić się co do trafności swojej diagnozy, zleca pobranie krwi.
Samo pobranie krwi, jeśli jest wykonane przez wykwalifikowaną pielęgniarkę, trwa króciutko (do badania wystarczy 1-2 ml krwi) i jest niemal bezbolesne. Krew pobiera się zazwyczaj z żyły w zgięciu łokcia. Najpierw pielęgniarka zakłada na rękę pacjenta opaskę uciskową, dzięki czemu wyraźniej widać żyłę. Potem wkłuwa się w nią igłą, używając strzykawki jednorazowej lub specjalnego urządzenia próżniowego.
Wynik badania ma postać wydruku z całą masą skrótów pochodzących od nazw polskich lub angielskich. Podane w nich normy są zwykle typowe dla osób dorosłych (poza kobietami w ciąży, rzecz jasna). Normy dla małych dzieci bardzo się od nich różnią i zależą od wieku, w jakim jest dziecko. Nie warto więc wyciągać pochopnych wniosków - lepiej interpretację wyników zostawić lekarzowi opiekującemu się maluchem. Jak rozumieć wyniki
WBC - krwinki białe, czyli leukocyty. Chronią organizm przed bakteriami, grzybami, wirusami, pierwotniakami. Dzielą się na trzy grupy - granulocyty, limfocyty i monocyty. U zdrowego dziecka liczba leukocytów waha się od 8000 do 15 000 w mililitrze krwi. Wyższy poziom leukocytów wskazuje na stan zapalny w organizmie. Niższy może świadczyć o tym, że właśnie przebyło lub ma jakąś, najczęściej wirusową, infekcję. Po kilku tygodniach poziom leukocytów powinien wrócić do normy, dlatego lekarz może zalecić powtórne badanie .
RBC - krwinki czerwone, czyli erytrocyty. Są głównym składnikiem krwi, przenoszą tlen w organizmie. Zawierają hemoglobinę (Hb), która nadaje im czerwoną barwę. U zdrowego niemowlęcia i małego dziecka powinno ich być od 3,5 do 5,4 mln/ml krwi. Niższy poziom świadczy o niedokrwistości. Wyższy może świadczyć o odwodnieniu. Jeśli maluch miał biegunkę, wymiotował i niewiele pił, jego krew gęstnieje - jest w niej więcej krwinek, a mniej osocza.
Hgb lub Hb - hemoglobina. Jest nośnikiem tlenu. Jeśli jest jej za mało, może to powodować podatność na infekcje, braku apetytu i uczucie zmęczenia. U zdrowego dziecka poziom hemoglobiny wynosi od 10,5 do 15 g/dl i w dużej mierze zależy od wieku (najniższy jest w 3.-4. miesiącu życia, gdyż szpik nie produkuje jeszcze odpowiedniej liczby erytrocytów, a kończą się zapasy z okresu płodowego). Jeśli poziom hemoglobiny spada poniżej normy, to dzieje się tak najczęściej z powodu niedoboru żelaza, czasem także witaminy B12 lub kwasu foliowego.
Hct - hematokryt. Określa stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości pełnej krwi. Najczęściej wyrażany jest w procentach. Norma dla niemowląt i małych dzieci wynosi 30-40%. Spadek hematokrytu może świadczyć o niedokrwistości, podwyższony świadczy najczęściej o odwodnieniu.
MCV - średnia objętość krwinki czerwonej. U zdrowego dziecka wynosi około 80 fl.
MCH - średnia masa hemoglobiny w krwince. Norma wynosi 24-30 g/dl.
MCHC - średnie stężenie hemoglobiny w krwince. Norma wynosi 33-36,5 g/dl.
Te trzy parametry pomagają lekarzowi ustalić, czy niedokrwistość jest skutkiem niedoboru żelaza czy też kwasu foliowego lub/i witaminy B12.
RDW - rozkład objętości krwinek czerwonych. Wyraża się go w procentach. Norma wynosi 11,5-14,5%. Podwyższone RDW przemawia za niedokrwistością z niedoboru żelaza.
Plt - trombocyty, czyli płytki krwi. Są to najmniejsze komórki krwi, reperujące uszkodzone naczynia - uszczelniają przerwaną ściankę i tworzą skrzep, który hamuje krwawienie. Powinno ich być 150-300 tys./mm3 krwi. Najczęstszą przyczyną niedoboru płytek są infekcje wirusowe.
Ret - retikulocyty. Ich liczba pokazuje, z jaką szybkością szpik kostny produkuje nowe erytrocyty. Wysoki poziom retikulocytów wskazuje na szybkie odnawianie się krwinek czerwonych w szpiku (np. po leczeniu niedokrwistości żelazem czy po krwotoku).
OB - opad, odczyn Biernackiego. Przekroczenie wartości 10 mm świadczy o tym, że gdzieś w organizmie jest stan zapalny (podwyższone OB jest normą w okresie ciąży).
Rozmaz krwi - jeśli lekarz nie potrafi ustalić, czy choroba dziecka ma podłoże wirusowe, czy bakteryjne, może zlecić rozmaz krwi. Laborantka ocenia pod mikroskopem wygląd białych krwinek i ich liczbę. Wyniki podaje się w procentach.
Granulocyty (Neut) - przeważają nad limfocytami przed 4. dniem życia i po 4. roku życia. Ich wysoki poziom świadczy zwykle o infekcji bakteryjnej.Limfocyty (Lymph) - dominują nad granulocytami między 4. dniem a 4. rokiem życia. Podwyższenie ich liczby świadczy zwykle o infekcji wirusowej.
Eozynofile, krwinki kwasochłonne (Eo) - ich podwyższony poziom (powyżej 4-5%) świadczyć może o alergii lub zakażeniu pasożytniczym. Ich zupełny brak obserwuje się w niektórych ciężkich infekcjach bakteryjnych, a podwyższenie poziomu - w okresie rekonwalescencji.
Badanie moczu
Do analizy potrzebny jest mocz świeży. Najlepiej pobrać go rano - jest on skondensowany i łatwo wykryć w nim wszelkie nieprawidłowości. Jeśli jednak sprawa jest bardzo pilna, można odstąpić od tej zasady, bo przy silnej infekcji badanie i tak wykryje obecne w moczu bakterie lub leukocyty.
W aptekach można kupić sterylne woreczki, które ułatwiają pobranie próbki niemowlętom. Woreczek przykleja się do ciała tak, żeby znajdujący się w nim otwór przykrywał ujście cewki moczowej. Skóra malucha musi być sucha, bo inaczej woreczek nie będzie się dobrze trzymał. Starszym dzieciom najwygodniej złapać mocz do plastikowych pojemników (w aptece trzeba zaznaczyć, czy chodzi o sterylny pojemnik, by pobrać mocz na posiew, czy zwykły - na badanie ogólne moczu). Do posiewu można też użyć specjalnego pojemnika z płytką w środku. Taki pojemnik dostaniesz w laboratorium lub kupisz w aptece.
Przed akcją pobierania moczu trzeba dokładnie umyć okolice intymne dziecka. U dziewczynek robi się to w kierunku od cewki moczowej do odbytu. U chłopców należy delikatnie odsunąć napletek i umyć żołądź. Jeśli pobierasz mocz na posiew, okolice intymne dziecka przemyj dodatkowo sterylnym gazikiem z roztworem riwanolu. Po podmyciu trzeba malucha osuszyć czystym ręcznikiem (lub sterylnymi gazikami) i... uzbroić się w cierpliwość.
Niemowlę połóż na przewijaku, otul kocykiem i czekaj na strumień moczu. Możesz je też wziąć na ręce i karmić piersią. Gdy dziecko nasiusia do woreczka, delikatnie odklej go od skóry, zaklej zgodnie z instrukcją i przełóż do zakręcanego pojemnika na mocz.
Starsze dziecko najłatwiej wsadzić do wanny lub kabiny prysznicowej. Możesz lekko odkręcić wodę, bo ten dźwięk prowokuje do siusiania. Najlepszy do badania jest mocz z tzw. środkowego strumienia. Kiedy dziecko zacznie siusiać, odczekaj moment i dopiero wtedy podstaw pojemnik.
Jak rozumieć wyniki
Odczyn - powinien być kwaśny. Zasadowy może świadczyć o dużej liczbie bakterii, bywa jednak także skutkiem zbyt długiego przechowywania próbki w cieple przed oddaniem jej do laboratorium.
Gęstość - u małych dzieci wynosi od 1,004 do 1,030 g/cm3. Wzrasta, gdy mocz zawiera dużo cukru, a także gdy dziecko za mało pije.
Leukocyty - u chłopców norma wynosi do 3, a u dziewczynek do 6 białych krwinek w polu widzenia. Większa liczba świadczy o zakażeniu dróg moczowych (czasem jednak tylko o zanieczyszczeniu próbki wynikającym z niewłaściwego sposobu pobrania).
Erytrocyty - norma wynosi poniżej 2 krwinek czerwonych w polu widzenia. Większa liczba może wskazywać na zakażenie dróg moczowych, zakażenie pęcherza, zapalenie nerek, zakażenie kłębuszków nerkowych.
Białko - jego obecność może świadczyć o stanie zapalnym nerek lub cukrzycy. Czasem białkomocz pojawia się u zdrowych dzieci po wysiłku fizycznym i wtedy nie powinien budzić obaw.
Cukier (glukoza) - jego obecność wskazuje na cukrzycę. Wówczas w moczu mogą pojawić się ciała ketonowe, które świadczą o nieprawidłowych przemianach cukru. Jednak mogą one wystąpić także wtedy, gdy dziecko nie jadło długo, wymiotowało, ma gorączkę.
Wałeczki - najczęściej pojawiają się przy zakażeniach nerek.
Azotany - ich obecność świadczy o zakażeniu bakteryjnym.
Ważne!
Badanie krwi
Badanie krwi więcej powie o zdrowiu dziecka niż długie oględziny całego ciała. Trzeba tylko znać język, w jakim zakodowana jest ta informacja.
Jeśli lekarz ma wątpliwości lub pragnie upewnić się co do trafności swojej diagnozy, zleca pobranie krwi.
Samo pobranie krwi, jeśli jest wykonane przez wykwalifikowaną pielęgniarkę, trwa króciutko (do badania wystarczy 1-2 ml krwi) i jest niemal bezbolesne. Krew pobiera się zazwyczaj z żyły w zgięciu łokcia. Najpierw pielęgniarka zakłada na rękę pacjenta opaskę uciskową, dzięki czemu wyraźniej widać żyłę. Potem wkłuwa się w nią igłą, używając strzykawki jednorazowej lub specjalnego urządzenia próżniowego.
Wynik badania ma postać wydruku z całą masą skrótów pochodzących od nazw polskich lub angielskich. Podane w nich normy są zwykle typowe dla osób dorosłych (poza kobietami w ciąży, rzecz jasna). Normy dla małych dzieci bardzo się od nich różnią i zależą od wieku, w jakim jest dziecko. Nie warto więc wyciągać pochopnych wniosków - lepiej interpretację wyników zostawić lekarzowi opiekującemu się maluchem. Jak rozumieć wyniki
WBC - krwinki białe, czyli leukocyty. Chronią organizm przed bakteriami, grzybami, wirusami, pierwotniakami. Dzielą się na trzy grupy - granulocyty, limfocyty i monocyty. U zdrowego dziecka liczba leukocytów waha się od 8000 do 15 000 w mililitrze krwi. Wyższy poziom leukocytów wskazuje na stan zapalny w organizmie. Niższy może świadczyć o tym, że właśnie przebyło lub ma jakąś, najczęściej wirusową, infekcję. Po kilku tygodniach poziom leukocytów powinien wrócić do normy, dlatego lekarz może zalecić powtórne badanie .
RBC - krwinki czerwone, czyli erytrocyty. Są głównym składnikiem krwi, przenoszą tlen w organizmie. Zawierają hemoglobinę (Hb), która nadaje im czerwoną barwę. U zdrowego niemowlęcia i małego dziecka powinno ich być od 3,5 do 5,4 mln/ml krwi. Niższy poziom świadczy o niedokrwistości. Wyższy może świadczyć o odwodnieniu. Jeśli maluch miał biegunkę, wymiotował i niewiele pił, jego krew gęstnieje - jest w niej więcej krwinek, a mniej osocza.
Hgb lub Hb - hemoglobina. Jest nośnikiem tlenu. Jeśli jest jej za mało, może to powodować podatność na infekcje, braku apetytu i uczucie zmęczenia. U zdrowego dziecka poziom hemoglobiny wynosi od 10,5 do 15 g/dl i w dużej mierze zależy od wieku (najniższy jest w 3.-4. miesiącu życia, gdyż szpik nie produkuje jeszcze odpowiedniej liczby erytrocytów, a kończą się zapasy z okresu płodowego). Jeśli poziom hemoglobiny spada poniżej normy, to dzieje się tak najczęściej z powodu niedoboru żelaza, czasem także witaminy B12 lub kwasu foliowego.
Hct - hematokryt. Określa stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości pełnej krwi. Najczęściej wyrażany jest w procentach. Norma dla niemowląt i małych dzieci wynosi 30-40%. Spadek hematokrytu może świadczyć o niedokrwistości, podwyższony świadczy najczęściej o odwodnieniu.
MCV - średnia objętość krwinki czerwonej. U zdrowego dziecka wynosi około 80 fl.
MCH - średnia masa hemoglobiny w krwince. Norma wynosi 24-30 g/dl.
MCHC - średnie stężenie hemoglobiny w krwince. Norma wynosi 33-36,5 g/dl.
Te trzy parametry pomagają lekarzowi ustalić, czy niedokrwistość jest skutkiem niedoboru żelaza czy też kwasu foliowego lub/i witaminy B12.
RDW - rozkład objętości krwinek czerwonych. Wyraża się go w procentach. Norma wynosi 11,5-14,5%. Podwyższone RDW przemawia za niedokrwistością z niedoboru żelaza.
Plt - trombocyty, czyli płytki krwi. Są to najmniejsze komórki krwi, reperujące uszkodzone naczynia - uszczelniają przerwaną ściankę i tworzą skrzep, który hamuje krwawienie. Powinno ich być 150-300 tys./mm3 krwi. Najczęstszą przyczyną niedoboru płytek są infekcje wirusowe.
Ret - retikulocyty. Ich liczba pokazuje, z jaką szybkością szpik kostny produkuje nowe erytrocyty. Wysoki poziom retikulocytów wskazuje na szybkie odnawianie się krwinek czerwonych w szpiku (np. po leczeniu niedokrwistości żelazem czy po krwotoku).
OB - opad, odczyn Biernackiego. Przekroczenie wartości 10 mm świadczy o tym, że gdzieś w organizmie jest stan zapalny (podwyższone OB jest normą w okresie ciąży).
Rozmaz krwi - jeśli lekarz nie potrafi ustalić, czy choroba dziecka ma podłoże wirusowe, czy bakteryjne, może zlecić rozmaz krwi. Laborantka ocenia pod mikroskopem wygląd białych krwinek i ich liczbę. Wyniki podaje się w procentach.
Granulocyty (Neut) - przeważają nad limfocytami przed 4. dniem życia i po 4. roku życia. Ich wysoki poziom świadczy zwykle o infekcji bakteryjnej.Limfocyty (Lymph) - dominują nad granulocytami między 4. dniem a 4. rokiem życia. Podwyższenie ich liczby świadczy zwykle o infekcji wirusowej.
Eozynofile, krwinki kwasochłonne (Eo) - ich podwyższony poziom (powyżej 4-5%) świadczyć może o alergii lub zakażeniu pasożytniczym. Ich zupełny brak obserwuje się w niektórych ciężkich infekcjach bakteryjnych, a podwyższenie poziomu - w okresie rekonwalescencji.
Do analizy potrzebny jest mocz świeży. Najlepiej pobrać go rano - jest on skondensowany i łatwo wykryć w nim wszelkie nieprawidłowości. Jeśli jednak sprawa jest bardzo pilna, można odstąpić od tej zasady, bo przy silnej infekcji badanie i tak wykryje obecne w moczu bakterie lub leukocyty.
W aptekach można kupić sterylne woreczki, które ułatwiają pobranie próbki niemowlętom. Woreczek przykleja się do ciała tak, żeby znajdujący się w nim otwór przykrywał ujście cewki moczowej. Skóra malucha musi być sucha, bo inaczej woreczek nie będzie się dobrze trzymał. Starszym dzieciom najwygodniej złapać mocz do plastikowych pojemników (w aptece trzeba zaznaczyć, czy chodzi o sterylny pojemnik, by pobrać mocz na posiew, czy zwykły - na badanie ogólne moczu). Do posiewu można też użyć specjalnego pojemnika z płytką w środku. Taki pojemnik dostaniesz w laboratorium lub kupisz w aptece.
Przed akcją pobierania moczu trzeba dokładnie umyć okolice intymne dziecka. U dziewczynek robi się to w kierunku od cewki moczowej do odbytu. U chłopców należy delikatnie odsunąć napletek i umyć żołądź. Jeśli pobierasz mocz na posiew, okolice intymne dziecka przemyj dodatkowo sterylnym gazikiem z roztworem riwanolu. Po podmyciu trzeba malucha osuszyć czystym ręcznikiem (lub sterylnymi gazikami) i... uzbroić się w cierpliwość.
Niemowlę połóż na przewijaku, otul kocykiem i czekaj na strumień moczu. Możesz je też wziąć na ręce i karmić piersią. Gdy dziecko nasiusia do woreczka, delikatnie odklej go od skóry, zaklej zgodnie z instrukcją i przełóż do zakręcanego pojemnika na mocz.
Starsze dziecko najłatwiej wsadzić do wanny lub kabiny prysznicowej. Możesz lekko odkręcić wodę, bo ten dźwięk prowokuje do siusiania. Najlepszy do badania jest mocz z tzw. środkowego strumienia. Kiedy dziecko zacznie siusiać, odczekaj moment i dopiero wtedy podstaw pojemnik.
Jak rozumieć wyniki
Odczyn - powinien być kwaśny. Zasadowy może świadczyć o dużej liczbie bakterii, bywa jednak także skutkiem zbyt długiego przechowywania próbki w cieple przed oddaniem jej do laboratorium.
Gęstość - u małych dzieci wynosi od 1,004 do 1,030 g/cm3. Wzrasta, gdy mocz zawiera dużo cukru, a także gdy dziecko za mało pije.
Leukocyty - u chłopców norma wynosi do 3, a u dziewczynek do 6 białych krwinek w polu widzenia. Większa liczba świadczy o zakażeniu dróg moczowych (czasem jednak tylko o zanieczyszczeniu próbki wynikającym z niewłaściwego sposobu pobrania).
Erytrocyty - norma wynosi poniżej 2 krwinek czerwonych w polu widzenia. Większa liczba może wskazywać na zakażenie dróg moczowych, zakażenie pęcherza, zapalenie nerek, zakażenie kłębuszków nerkowych.
Białko - jego obecność może świadczyć o stanie zapalnym nerek lub cukrzycy. Czasem białkomocz pojawia się u zdrowych dzieci po wysiłku fizycznym i wtedy nie powinien budzić obaw.
Cukier (glukoza) - jego obecność wskazuje na cukrzycę. Wówczas w moczu mogą pojawić się ciała ketonowe, które świadczą o nieprawidłowych przemianach cukru. Jednak mogą one wystąpić także wtedy, gdy dziecko nie jadło długo, wymiotowało, ma gorączkę.
Wałeczki - najczęściej pojawiają się przy zakażeniach nerek.
Azotany - ich obecność świadczy o zakażeniu bakteryjnym.
Ważne!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz